Politiek Discussie Forum: Bekijk onderwerp

Laatst aangepast door Willem op Zo Feb 19, 2023 4:31, in totaal 1 keer bewerkt

In Latijnsamerika heerste lang een soort verering van de revolutionnair, als strijdvaardige volksheld. Het was een soort jongensideaal: waar wij ons vroeger verbeeldden stoere en onverschrokken Cowboy, Indiaan, Politieman of brandweerman te zijn in spelletjes, was dat in Latijnsamerika, een guerrillero, een revolutionnair, een vechtjas.

Tijdens de koude oorlog buitte de Sowjetpropagandisten dat uit om het vooral een marxistisch karakter te geven. Hele generaties jongeren in de jaren '50, ´60 en '70 werd dat ideaal bijgebracht op middelbare scholen, universiteiten en zelfs lagere scholen. Ernesto "Ché" Guevara was het idool bij uitstek in de jaren `60 en `70.

Op verschillende universiteiten zoals die van Concepción, de Universidad de Chile in Santiago, waren hele faculteiten ingenomen door marxistische hoogleraren en studentenbonden en waar "antifascistische gevechtseenheden" opgeleid werden voor Commando en Guerrilla. Het doden van klassevijanden en het sterven voor het Grote Ideaal stonden hoog in het vaandel. Sterven als een aanbeden held, was voor sommigen zelfs het hoogste ideaal. Vele politici kwamen uit deze gelederen, zij wendden democratische gezindheid voor, doch konden sympathie voor de gewapende strijd maar slecht verbergen.

Degenen die zich bekeerden tot "revisionismo", sociaal-democratie werden beticht van verraad. Het is uit deze hoek waaruit het interessante boek "Diálogo de conversos" komt: ooit guerrilleros, revolutionnairen, nu sociaaldemocraten. Beiden (Roberto Ampuero en Mauricio Rojas) verbleven langere tijd in Cuba, de DDR, de Sowjetunie en leerden dat het leven daar, ook voor de arbeider, aanmerkelijk droever, saaier, eentoniger armoediger was dan dat in Mexico, West-Duitsland, Zweden of Frankrijk. Zij klagen aan: de mensenrechten waar linkse latijnsamerikanen nu huichelend grote waarde aan hechten, die konden hen niets schelen voordien: alles was geoorloofd om voor het "grote Ideaal": doden, martelen, discrimineren. Velen van hen konden de val van de muur maar slecht verwerken, zij wensten de val van de muur te zien als een tijdelijke terugval te wijten aan wat zij "staatskapitalisme" noemden en nu voormalig guerrillero Daniel Ortega, vanouds communist Nicolás Maduro de mensenrechten massaal schenden kijken ze liever een andere kant op.

De grote leegte die het marxisme liet, werd voor sommigen van hen een voorwendsel om "te pakken wat er te pakken viel": zij werden door en door corrupt. Anderen uit de marxistische nesten verlaagden zich niet, maar bleven hopen op een herleving, een rechtvaardiging om wapengeweld opnieuw te steunen. De heimwee naar de revolutie, die glorieuze dag waarbij alles anders zou worden, de nieuwe dageraad. Zij juichten bij de verkiezingsoverwinningen van Hugo Chávez, Evo Morales, Pedro Castillo, Gabriel Boric, Alberto Fernandez, Lula Da Silva en sluiten de ogen voor hun misstappen. Ook Vladimir Putin geniet sympatie, en de VS zal altijkd gehaat blijven of nooit iets goed kunnen doen in hun ogen. De meest behoudenden onder hen vieren de verjaardag van Kim Jong Un.

Hoe is dat in Nederland, ¿zijn daar mensen die terugkeer naar revolutionnair élan wensen? ZXijn daar mensen die nog immer dromen van de Nieuwe Dageraad?

Kan me nauwelijks voorstellen dat er in Nederland nog een serieuze stroming is die het communisme of socialisme omarmt.
Misschien is er bij de SP nog wel een zekere heimwee naar de gestaalde socialistische kaders van weleer, maar dat heeft weinig betekenis. Regeringsverantwoordelijkheid wordt door de SP al sinds de oprichting van de partij systematisch geweigerd, dus een echte wil om iets te veranderen is er dan ook niet. De SP plaatst zichzelf in wezen op hetzelfde niveau als de PVV. Je kan ze beide beschouwen als links- en rechtspopulistische partijen met veel verbaal geweld, maar met weinig slagkracht.

Mogelijk dat er binnen de FvD een enthousiaste aanhang is om het communisme/ socialisme te promoten. Maar ook dat zie ik als een rimpeling; bovendien kun je die halve garen toch ook niet serieus nemen.

Het socialisme heeft zijn werk overigens wel gedaan natuurlijk. De verheffing van de arbeidersklasse mag een groot succes worden genoemd. De huidige welvaart van grote groepen kon alleen maar realiteit worden door de strijd van de arbeidersklasse destijds.

De verheffing van de arbeidersklasse was werk van sociaaldemocraten en christendemocraten het socialisme was van klassenstrijd: het "Socialismo o Muerte" van Cuba, of de USSR (Unie van Socialistische Sowjet Republieken) .

¿ Wat precies heeft het Socialisme bijgedragen?

Verder raad ik van Mario Vargas Llosa aan: "El llamado de la tribu" (De roep van de stam), in engelse taal zal het zeker vertaald zijn. Over hoe identificatie en toebehoren ("ergens bij horen") mensen bewoog om alle rationaliteit overboord te gooien en tegen alle nuchter boerenverstand in, toch vooral "links" te zijn en te blijven. Iedere twijfel of kritiek op de heilige huizen van links leidde tot uitsluiting, men verwerd een afvallige, een verrader.

Het socialisme zie ik als de praktische uitwerking van het onderliggende gedachtengoed, nl het Marxisme.
Het zorgde voor de ontwaking van de verpauperde arbeidsklase, maar pakte in de praktijk qua uitvoering verschillend uit. Van revolutie en omverwerping van bestaande keizerrijken tot aan inkapseling in bestaande politieke constellaties ( bv Nederland)

In Nederland werd een deel van het socialistisch gedachtengoed ook inderdaad geadopteerd door de christelijke politiek. Dat was uiteraard ook logisch want ook hun achterban bestond voor het grootste deel uit arbeiders.
Maar dit gedachtengoed en deze richting was volgens mij nooit door de Christendemocratie geadopteerd wanneer er geen socialistische dreiging was geweest. Men zag ook in Nederland de revolutie in Rusland als een reëel gevaar voor de parlementaire monarchie.
Dus het socialistische gedachtengoed heeft de verheffing van de arbeidersklasse uiteindelijk tot stand gebracht. Dat uitte zich in vele vormen. In de politiek kwam de arbeidersklasse als SDB en later als SDAP en PvdA. Het gedachtengoed deed echter in de Christelijke politiek ook zijn intrede waardoor er grote vooruitgang kon worden geboekt. Denk aan de oprichting en invloed van vakbonden, woningbouwverenigingen, sociale zekerheden en onderwijsemancipatie.

Zonder de bedreiging die uitging van de Russische Revolutie en de daaropvolgende Rode Terreur was de bereidheid om tegemoet te komen aan de wensen van de arbeidersbeweging inderdaad minder geweest. Maar het eigenlijke werk en de inwerkingstelling van al die voorzieningen is toch vooral uitgevoerd door christendemocraten, sociaaldemocraten en in Zuid-europa, Chili en Argentinië ook door fascistische regimes.

Oud Presidente Michelle Bachelet stak haar bewondering voor de DDR nooit onder banken tot haar verkiezingscampañe van 2004. Tijdens de verkiezingscampañe veranderde zij van koers: sociaaldemocratie zou haar nieuwe ideaal zijn: Zweden, Nederland, Frankrijk. Ineens geloofde zij meer in gelijke kansen, verbonden met individuele keuzevrijheden, dan in opgelegde gelijkheid onder leiding van socialistische of communistische partij-elites. Toch toonde zij grote nabijheid met Hugo Chávez, bezocht nog voor het einde van haar ambtstermijn de reeds verzwakkende Fidel Castro, voor verlichte sociaaldemocraten een dictator (met meer doden en gemartelden op zijn geweten dan de door links zo verachte Pinochet). Eenmaal verkozen in de ONU tot alta comisionada voor mensenrechten vertikte zij lang een veroordeling van Nicolás Maduro te onderschrijven, Na lang aandringen kwam het er alsnog van. Daarentegen, Jair Bolsonaro van Brasil moest het al voor zijn verkiezing ontgelden: de braziliaanse democratie zou in gevaar zijn, met zijn mogelijke verkiezing tot president. Jair Bolsonaro eerbiedigde de regels der democratie, Hugo Chávez of Nicolás Maduro of Daniel Ortega nooit. Soms lijkt het alsof de kogel net iets te vaak van links komt.

Dat men ooit Michelle Bachelet verkoos tot alta comisionada van de VN wijst voor mijn gevoel dat de heimwee naar de revolutie niet een typerend latijns verschijnsel is. De heimwee naar een utopie om naar te streven verdween nooit. En Marx was ongetwijfeld een meeslepend hoewel langdradig schrijver, mee eens.

Waarom hebben we broodnodig een meeslepend épica nodig. Nuchter boerenverstand of een "gulden middenweg" hebben in de praktijk meer resultaat opgeleverd dan meeslepende vertogen, maar toch lijken we zonder verbeelde heldendom nooit te ontvlammen.

Ben het volledig eens met de laatste volzin. Wanneer maatschappelijke constructen of systemen te veel corrumperen of vastlopen, dan is een nieuw idealisme nodig om de massa in beweging te krijgen. Dat zag je ook wereldwijd met het socialistische/communistische ideaal. Het kon ontstaan door de laagste klassen bewust te maken van hun ellendig bestaan en ze tevens bewust te maken van de macht van de massa.
Maar na dit soort omslagen zegeviert toch uiteindelijk gewoon het individuele boerenverstand, gewoon om te overleven. De volksaard is uiteindelijk bepalend denk ik. Zo zie je in China bv een enorme welvaart door ijver en handelsgeest van de bevolking en dit ondanks het communistisch ideaal!

Dus ja, kennelijk is een meeslepend ideaal met bijbehorend heldendom nodig om een vastgelopen maatschappij te resetten.